Ας σώσουμε τις μέλισσες!
Ακούγεται απίστευτο αλλά για κάθε μία ανά τρεις μπουκιές φαγητού που τρώμε, οφείλουμε να λέμε ευχαριστώ στη μέλισσα!
Οι μέλισσες είναι οι διασημότεροι – όχι όμως και οι μοναδικοί – επικονιαστές, δηλαδή γονιμοποιητές των φυτών, συντελώντας καταλυτικά στην αναπαραγωγή τους. Μία και μόνο αποικία μελισσών μπορεί να γονιμοποιήσει έως και 300 εκατομμύρια λουλούδια κάθε μέρα!
Δεδομένου ότι οι μέλισσες είναι υπεύθυνες για περίπου το 70% της γονιμοποίησης των φυτών και τουλάχιστον του 1/3 της γονιμοποίησης των καλλιεργειών, είναι προφανής ο κίνδυνος για το οικοσύστημα και για την παραγωγή τροφίμων, από την εξαφάνισή τους.
Δίχως αυτούς τους φτερωτούς επικονιαστές – και με δεδομένο ότι ο αέρας, επίσης ικανός επικονιαστής, δεν αρκεί για να καλύψει… όλες τις ανάγκες – οι επιστήμονες εκτιμούν ότι η τροφή μας θα περιοριζόταν δραματικά στο καλαμπόκι, το ρύζι και το σιτάρι. Είναι τόση και τέτοια η σημασία τους, που μία μέση αποικία μελισσών υπολογίζεται ότι έχει 20 έως 40 φορές περισσότερη αξία για την επικονίαση των φυτών, παρά για την παραγωγή μελιού.
Είναι προφανές λοιπόν γιατί το Ινστιτούτο Παρατήρησης της Γης (Earthwatch Institute) ανακήρυξε τις μέλισσες ως τα πιο σημαντικά έμβια όντα στον πλανήτη, τον Ιούλιο του 2019.
Τι σκοτώνει τις μέλισσες.
Στα τέλη της δεκαετίας του 1990 παρατηρήθηκε ότι οι αποικίες των μελισσών είχαν αρχίσει να καταστρέφονται σε παγκόσμιο επίπεδο. Η συνεχής μείωση του πληθυσμού τους απασχολεί έντονα πλέον την επιστημονική κοινότητα.
Γνωρίζουμε ότι οι μέλισσες πεθαίνουν από διάφορους λόγους – τα βλαβερά φυτοφάρμακα, την ξηρασία, την καταστροφή του περιβάλλοντος, τη μόλυνση του αέρα, την άνοδο της θερμοκρασίας του πλανήτη και πολλούς άλλους. Πολλοί από αυτούς τους λόγους είναι αλληλένδετοι. Το προφανές όμως είναι ότι ο άνθρωπος ευθύνεται για τους δύο πιο σημαντικούς λόγους απώλειας των μελισσών: τα φυτοφάρμακα και την καταστροφή του περιβάλλοντος με ότι αυτό σημαίνει.
Η μελισσοκομία στην Ελλάδα.
Με περισσότερα από 1.200 είδη, η Ελλάδα είναι η χώρα με τη μεγαλύτερη ποικιλότητα αγριομελισσών στην Ευρώπη. Σύμφωνα με στοιχεία της Ε.Ε. για το 2018, η Ελλάδα είναι έκτη σε αριθμό κυψελών στην ΕΕ, 16η σε αριθμό μελισσοκόμων και 6η σε παραγωγή μελιού.
Κι εδώ, πάντως, οι απειλές δεν λείπουν. Πρόσφατες έρευνες του Εργαστηρίου Βιογεωγραφίας και Οικολογίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου κατέδειξαν την υπερβόσκηση, τις φωτιές μεγάλης έντασης, την υπερβολική μελισσοκομία και την ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία από κεραίες κινητής τηλεφωνίας, ως βασικούς παράγοντες μείωσης της βιοποικιλότητας των επικονιαστών. Και οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής ακόμα δεν έχουν γίνει αισθητές – η πιο ανησυχητική προοπτική όλων.
Ενώ τα νούμερα που αναφέρονται σε έρευνες σχετικές με τη μείωση των πληθυσμών των μελισσών είναι ανησυχητικά, υπάρχουν ήδη κινήσεις ευαισθητοποίησης σε παγκόσμιο επίπεδο. Η πρωτοβουλία κατάργησης χρήσης επικίνδυνων φυτοφαρμάκων από κάποιες χώρες ήδη και η κατάργηση γενετικών τροποποιημένων καλλιεργειών από οκτώ Ευρωπαϊκές χώρες είναι μια καλή εκκίνηση. Η ευρεία υιοθέτηση πρακτικών βιολογικής καλλιέργειας είναι αναμφισβήτητα η ιδανική λύση που θα ρυθμίσει την μαζική παραγωγή τροφής, θα ενισχύσει τη διατήρηση των φυσικού και αμόλυντου οικοσυστήματος ενώ ταυτόχρονα θα προστατέψει μακροπρόθεσμα την ευζωία της πολύτιμης μέλισσας.
Πηγές: Greenpeace.org, theguardian.com, sciencetimes.com, tvxs.gr